Kontrola Urzędu Skarbowego – jakie ma kompetencje i kto może się spodziewać?

Hasło „Kontrola Skarbowa” wywołuje u większości przedsiębiorców niemiłe dreszcze emocji. Czym tak naprawdę jest kontrola skarbowa i jakie ma kompetencje? Kto może spodziewać się kontroli skarbowej? Jak ona wygląda? I czy jest się czego bać?

Kontrola Skarbowa – informacje podstawowe

Jednym z bardzo ważnych elementów utrzymania się Państwa jako organizmu, są odpowiednie wpływu do budżetu, z tytułu zobowiązań podatkowych. W uproszczeniu, kontrola skarbowa jest więc kontrolą wykonywaną przez organy skarbowe, która ma chronić Skarb Państwa i zapewniać mu skuteczne wykonywanie określonych zobowiązań podatkowych (sam Urząd Skarbowy może z kolei dokonać kontroli podatkowej). Najważniejsze warunki dotyczące kontroli skarbowej, zostały określone w przepisach. Do 2017 roku była to ustawa o kontroli skarbowej z 1991 roku, obecnie obowiązuje ustawa o Krajowej Administracji Skarbowej. Do tej pory znane kontrole skarbowe zastąpione zostały kontrolami celno – skarbowymi.

Kto może podlegać kontroli? Zakres kontroli

Kontroli celno-skarbowej podlega przede wszystkim przestrzeganie przepisów z zakresu prawa podatkowego (w rozumieniu art. 3 pkt 2 ordynacji podatkowej), prawa celnego, regulujących urządzanie i prowadzenie gier hazardowych, w zakresie posiadania automatów do tych gier oraz prawa dewizowego. Dodatkowo, kontroli celno-skarbowej podlegają: rodzaj paliwa w zbiorniku środka przewozowego, produkcja i obrót automatami do gier hazardowych, przystosowanie zakładów produkcyjnych do rejestrowania i stosowanie receptur, działalność zakładów produkcyjnych i przetwórczych w zakresie deklaracji dot. surowców, prawidłowość wypłaty refundacji wywozowych, ruch drogowy, transport drogowy, przestrzeganie przepisów odrębnych, o zdrowiu zwierząt i bezpieczeństwu produktów pochodzenia zwierzęcego, roślin oraz innych. Również wspomnianej kontroli podlegają przesyłki pocztowe, wywóz i przewóz na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej oraz prawidłowość i prawdziwość oświadczeń majątkowych funkcjonariuszy oraz osób zatrudnionych w KAS.

Katalog osób i podmiotów potencjalnie kontrolowanych został określony w ustawie bardzo szeroko. Wskazano, że kontroli celno-skarbowej podlegają podmioty obowiązane do przestrzegania przepisów prawa, w zakresie określonym możliwymi zakresami kontroli.

Uprawnienia funkcjonariuszy kontroli skarbowej

Ustawa określa szeroki katalog uprawnień funkcjonariuszy kontroli celno – skarbowej, który można sprawdzić miedzy innymi w art. 64 ustawy. Do najważniejszych należą:

• żądanie udostępnienia akt i dokumentów;
• wstęp, przebywanie i poruszanie się po terenie przedsiębiorstwa;
• dokonywanie oględzin;
• legitymowanie i ustalanie tożsamości osób;
• przesłuchiwanie kontrolowanego i świadków;
• zasięganie opinii;
• zabezpieczanie dowodów;
• żądanie przeprowadzenia spisu z natury;
• sporządzanie kopii, fotografii, filmowanie;
• przeszukania lokali;
• badania towarów, surowców, pobieranie próbek itp.;
• żądania powtórzenia czynności, w wyniku której uzyskuje się surowce, materiały;
• przeprowadzenie eksperymentu;
• żądanie zamknięcia dokumentacji;
• uczestniczenie w produkcji;
• żądanie wyjaśnień;
• zakładanie zamknięć urzędowych;
• przeprowadzanie rewizji towarów;
• przeprowadzanie przeszukania osób;
• konwoju, kontroli i strzeżenia towarów;
• zatrzymywanie pojazdów i statków.

Podsumowanie i rekomendacje

Przed przystąpieniem do kontroli, organy powinny wylegitymować się odpowiednim upoważnieniem do przeprowadzenia kontroli. Następnie warto pamiętać, że ustawodawca przewidział, że czynności kontrolne mogą być wykonywane zarówno w urzędzie celno-skarbowym, w siedzibie kontrolowanego, w miejscu prowadzenia lub przechowywania ksiąg podatkowych oraz w każdym innym miejscu, związanym z prowadzoną przez kontrolowanego działalnością gospodarczą. Dlatego, jeżeli podatnik posiada większość dokumentacji np. w innym miejscu lub jest zobowiązany do przekazania dużej ilości dokumentów, może wnioskować o przeprowadzenie kontroli w konkretnym miejscu. Finalnie, ustawodawca jasno określa, że kontrola winna być zakończona bez zbędnej zwłoki, nie później niż w terminie 3 miesięcy od jej wszczęcia. Możliwości jej przedłużenia zostały jasno określone w przepisach i obwarowane konkretnymi zasadami. W każdym wypadku kontroli warto więc znać swoje prawa i obowiązki i z nich korzystać.